پایان نامه بررسی علل امتناع شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران از بکارگیری زبان گزارشگری مالی توسعه پذیر(XBRL) از دیدگاه صاحبنظران حرفه ای

چكیده:.. 1

مقدمه:.. 2

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1-مقدمه : 4

2-1- بیان مسئله 5

3-1-تاریخچه مطالعاتی. 7

4-1 اهمیت پژوهش.. 9

5-1 اهداف تحقیق. 10

6-1 مدل مفهومی تحقیق. 10

7-1 متغیرهای پژوهش.. 11

8-1 فرضیات پژوهش.. 11

9-1 تعریف واژه ها 12

فصل دوم: مروری بر ادبیات تحقیق

1-2- مقدمه: 18

2-2 معرفی زبان گزارشگری مالی توسعه پذیر XBRL. 19

1-2-2 تعریف زبان گزارشگری مالی توسعه پذیر XBRL. 19

2-2-2 فرآیند ارتباطی در XBRL. 23

3-2 مروری بر زبان نشانه گذاری توسعه پذیر. 25

1-3-2 مراحل تکامل XML : 25

2-3-2 SGML. 25

3-3-2 XML یک ساختار جدید برای اسناد در وب.. 26

4-3-2 پایه زبان نشانه گذاری توسعه پذیر XML. 27

5-3-2 قابلیت ها و محدودیتهای XML. 28

4-2 مفهوم حوزه در XBRL. 29

1-4-2سازمان بین المللی XBRL. 29

2-4-2تعریف حوزه 29

3-4-2  اهداف تشکیل حوزه XBRL. 30

4-4-2طبقه‌بندی حوزه‌ها در سازمان بین‌المللی  XBRL. 30

5-4-2مزایای تشکیل حوزه ملی XBRL. 31

6-4-2شرایط لازم برای ایجاد حوزه XBRL مشروط. 32

5-2-اجزاء زبان گزارشگری توسعه پذیر. 33

1-5-2 ویژگیها 34

2-5-2 واژه نامه 35

6-2 گزارشگری در XBRL. 39

1-6-2 گزارشگری سنتی و محدودیتهای آن. 41

2-6-2 لزوم مدل جدید گزارشگری مالی. 42

3-6-2 تأثیر گزارشگری به هنگام در مدل های حسابداری. 43

4-6-2 سطوح مختلف گزارشگری دیجیتال. 44

6-6-2 چالش های XBRL در گزارشگری مالی. 46

7-2 جنبه های امنیتی در XBRL. 47

8-2 XBRL و حسابرسان مستقل. 51

9-2 XBRL و حسابرسان داخلی. 52

10-2 گزارشگری حسابرسی برای XBRL. 53

1-10-2 ضرورت حسابرسی در محیط XBRL. 53

2-10-2 حرفه حسابرسی و XARL. 54

3-10-2 واژه نامه XARL. 55

4-10-2 نمونه ای از اسناد XARL. 57

11-2 نحوه عملکرد XBRL. 59

12-2 مزایا و معایب XBRL. 60

1-12-2 مزایای XBRL. 60

2-12-2 معایب XBRL. 63

13-2 عوامل توجیه کننده تقاضا برای XBRL. 63

14-2 چه اشخاصی از XBRL استفاده خواهند کرد ؟ 64

15-2 پیش نیازهای پیاده سازی XBRL. 65

1-15-2 عوامل محیطی. 65

2-15-2 عوامل سازمانی. 66

3-15-2 عوامل فن آوری. 66

16-2 پیشینه تحقیق. 67

1-16-2تحقیقات خارج از ایران. 67

2-16-2 تحقیقات در کشور ایران. 70

فصل سوم: روش اجرای تحقیق

1-3- مقدمه: 73

2-3 روش تحقیق. 73

3-3 جامعه و نمونه آماری. 74

4-3 قلمرو تحقیق. 75

1-4-3  قلمرو مکانی تحقیق. 75

2-4-3  قلمرو زمانی تحقیق. 75

3-4-3  قلمرو موضوعی تحقیق. 75

5-3 روش و ابزار گرد آوری اطلاعات.. 75

6-3 بررسی نرمال بودن داده ها 76

7-3 روش تجزیه و تحلیل داده ها 77

1-7-3-آزمون مقایسه دو میانگین. 77

2-7-3-آزمـون  t  student : 78

8-3 اعتبار درونی و برونی پژوهش.. 79

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داه ها

1-4-‏ مقدمه‏: 81

2-4  تجزیه و تحلیل مشاهدات  با استفاده از تكنیك های آمار توصیفی. 81

1-2-4  -بررسی توصیفی گروه شغلی در نمونه مورد بحث.. 82

2-2-4-بررسی توصیفی سمت حسابرسی ویژه گروه شغلی حسابرس.. 83

3-2-4-بررسی توصیفی آخرین مدرك تحصیلی به تفكیك گروه شغلی : 84

4-2-4-بررسی توصیفی مدت تدریس یا تحقیق برای گروه شغلی مدرسین. 85

5-2-4  بررسی توصیفی مدت تجربه حسابداری و حسابرسی. 86

3-4  تحلیل توصیفی پرسشهای  كلیدی تحقیق : 87

1-3-4 تحلیل توصیفی فرضیه شماره یک : 89

2-3-4 تحلیل توصیفی فرضیه شماره دو : 90

3-3-4 تحلیل توصیفی فرضیه شماره سه : 92

4-3-4 تحلیل توصیفی فرضیه شماره چهار : 93

4-4 تجزیه و تحلیل استنباطی : 96

1-4-4 بررسی تأثیر موانع از دیدگاه کل جامعه مطالعاتی: 96

2-4-4 بررسی تأثیر موانع به تفکیک دیدگاه اساتید و حسابرسان. 98

1-2-4-4 تحلیل استنباطی فرضیه شماره یك : 98

2-2-4-4  تحلیل استنباطی فرضیه شماره دو : 100

3-2-4-4 تحلیل استنباطی فرضیه شماره سه : 102

4-2-4-4  تحلیل استنباطی فرضیه شماره چهار : 104

5-4  خلاصه نتایج آزمون فرضیه ها 106

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات

1-5-مقدمه: 108

2-5 ارزیابی و تشریح نتایج آزمون فرضیه ها 108

3-5 پیشنهادات.. 110

1-3-5 پیشنهادهایی مبتنی بر یافته های تحقیق. 111

2-3-5 پیشنهادهایی برای تحقیق های آتی. 113

4-5 محدودیت های تحقیق. 114

پیوستها:

منابع و ماخذ:

منابع فارسی: 122

منابع لاتین: 124

چکیده انگلیسی 126

جدول 1-3 آزمون کلموگروف – اسمیرنف.. 77

جدول 2-3 محاسبه آلفای کرونباخ. 79

جدول 1-4 اطلاعات توصیفی پاسخ دهندگان. 82

جدول 2-4 وضعیت پاسخ دهندگان از نظر سمت.. 83

جدول 3-4 وضعیت پاسخ دهندگان از نظرمدرک.. 84

جدول 4-4 وضعیت پاسخ دهندگان از نظر مدت  تجربه تدریس.. 85

جدول 5-4 وضعیت پاسخ دهندگان از نظرمدت تجربه حسابداری و حسابرسی. 86

جدول 6-4 فراوانی پاسخ به سوالات مربوط به فرضیه شماره یک... 88

جدول 7-4 آماره های توصیفی در خصوص  متغیر مندرج در فرضیه شماره یک... 89

جدول 8-4 فراوانی پاسخ به سوالات مربوط به فرضیه شماره دو. 90

جدول 9-4  آماره های توصیفی در خصوص  متغیر مندرج در فرضیه شماره دو. 91

جدول 10-4 فراوانی پاسخ به سوالات مربوط به فرضیه شماره سه 92

جدول 11-4  آماره های توصیفی در خصوص  متغیر مندرج در فرضیه شماره سه 93

جدول 12-4 فراوانی پاسخ به سوالات مربوط به فرضیه شماره چهار. 94

جدول 13-4  آماره های توصیفی در خصوص  متغیر مندرج در فرضیه شماره چهار. 95

جدول 14-4 آماره توصیفی در خصوص کل فرضیات.. 96

جدول15-4 آماره آزمون برای  فرضیات از نظر کل جامعه پاسخ دهندگان. 97

جدول 16-4 آماره های توصیفی در خصوص متغیر فرضیه یک... 99

جدول 17-4 آماره آزمون برای  فرضیه یک... 99

جدول 18-4 آماره های توصیفی در خصوص متغیر فرضیه دو. 101

جدول 19-4 آماره آزمون برای  فرضیه دو. 101

جدول 20-4 آماره های توصیفی در خصوص متغیر فرضیه سه 103

جدول 21-4 آماره آزمون برای  فرضیه سه 103

جدول22-4 آماره های توصیفی در خصوص متغیر فرضیه چهار. 105

جدول 23-4 آماره آزمون برای  فرضیه چهار. 105

جدول 24-4خلاصه نتایج آزمون فرضیه ها 106

شکل 1-2 جریان اطلاعات بدون استفاده از XBRL  23

شکل 2-2 جریان اطلاعات با استفاده از XBRL. 24

شکل 3-2 فرآیند ارتباطی در  XBRL 24

شکل 4-2 نمونه ای از سند XBRL. 39

شکل 5-2 مروری بر اجزاء اصلی XARL. 56

شکل 6-2 نمونه ای از واژه نامه XARL. 57

شکل 7-2 نمونه ای از یک  سند XARL. 58

شکل 8-2 استفاده از عناوین XARL برای کل ترازنامه 58

شکل 9-2 نمونه ای از عناوین XARL برای یک قلم از اقلام  ترازنامه 59

شکل 10-2 نحوه عملکرد زبان گزارشگری توسعه پذیر (XBRL) 60

نمودار 1-4 وضعیت پاسخ دهندگان از نظر شغل. 82

نمودار 2-4 وضعیت پاسخ دهندگان از نظر سمت.. 83

نمودار 3-4 وضعیت پاسخ دهندگان از نظرمدرک.. 84

نمودار 4-4 وضعیت پاسخ دهندگان از نظرمدت تجربه تدریس.. 85

نمودار 5-4 وضعیت پاسخ دهندگان از نظرمدت تجربه حسابداری و حسابرسی. 86

نمودار 6-4 میانگین متغیر مذکور در فرضیه شماره یک به تفکیک گروههای شغلی. 89

نمودار 7-4  میانگین متغیر مذکور در فرضیه شماره دو به تفکیک گروههای شغلی. 91

نمودار 8-4 میانگین متغیر مذکور در فرضیه شماره سه به تفکیک گروههای شغلی. 93

نمودار 9- 4   میانگین متغیر مذکور در فرضیه شماره چهار به تفکیک گروههای شغلی. 95

=======================================

چكیده:

با استفاده از XBRL سیستم مالی  شرکت به ‌صورت مستقیم به اینترنت وصل و استفاده‌کنندگان از اطلاعات حسابداری در هر نقطه از جهان می‌توانند به وب سایت شرکت مراجعه و در هر زمان صورتهای مالی را با آخرین تغییرات مشاهده و تجزیه و تحلیل نمایند.شرکتها می‌توانند با استفاده از XBRL  در هزینه‌ها صرفه‌جویی کرده و با کارایی بیشتری به جمع‌آوری و گزارشگری اطلا‌عات مالی بپردازند. بنابراین  نخست لازم است تا جامعه حسابداری و حسابرسی ایران با این مهم آشنا شوند تا در مراحل بعدی موجب شناسایی عوامل موثر در ایجاد و گسترش آن گردد . لذا در این پژوهش سعی شده است ضمن شناسایی جوانب نظری موضوع به بررسی علل عدم استفاده از این زبان گزارشگری توسط شرکتهای پذیرفته شده بورس اوراق بهادار تهران از دیدگاه صاحبنظران حرفه حسابداری بپردازد . بدین منظور ابتدا با مطالعه ادبیات موضوع متغیرهایی نظیر عدم آگاهی از وجود این زبان ، مهیا نبودن شرایط پذیرش این زبان در کشور ایران ( از دیدگاه زیرساختهای تکنولوژیکی)، عدم صرفه اقتصادی و در نهایت عدم نیاز به تحول شیوه گزارشگری موجود ، به عنوان متغیرهای موثر در عدم استفاده شرکتها از XBRL شناسایی گردیدند . و سپس از طریق پرسش نامه از مدرسین و محققین دانشگاهی در رشته حسابداری و نیز حسابرسان شاغل در حرفه نظر سنجی شده است . برای تحلیل داده های گردآوری شده از آزمون t استیودنت و نرم افزار SPSS نسخه 16 استفاده شده است . نتیجه اینکه عدم اطلاع از وجود XBRL ، مهیا نبودن شرایط پذیرش XBRL در ایران و عدم نیاز به زبان گزارشگری توسعه پذیر ، در حال حاضر به عنوان عواملی که از استفاده XBRL جلوگیری می کند شناخته شدند در حالیکه عدم صرفه اقتصادی بکارگیری  XBRL  به عنوان مانعی در استفاده از XBRL شناخته نشد.

مقدمه:

اینترنت یک ابزار افشاء اطلاعات خاص است که اشکال انعطاف پذیر از افشاء را ارائه می دهد و به استفاده کنندگان امکان برقراری ارتباط فوری ، جامع (فراگیر) و ارزان را می دهد . بسیاری از شرکتها هم بصورت اختیاری اطلاعات خود را روی وب سایت خود قرار می دهند (کلتون و یانگ، 2008،ص2). با وجو مزایای گفته شده برای ارائه اطلاعات در اینترنت ، اطلاعاتی که معمولاً با فرمت HTML و PDF در اینترنت قرار می گیرند دارای مشکلاتی برای استفاده هستند از جمله اینکه این اطلاعات برای بکارگیری با نرم افزارهای تحلیلی و کاربرگها چندان مناسب نیستند . اینجا است که نیازمند یک راه حل برای حل این مشکل هستیم . XBRL راه حلی برای این مشکل است ، XBRL عبارت است از یکی از توسعه های زبان XML در زمینه گزارشگری مالی ، که از استانداردهای پذیرفته شده استفاده می کند . XBRL با عنوان بندی اطلاعات با استفاده از عناوینی که قابل شناسایی برای کامپیوتر هستند امکان انجام بسیاری از امور به صورت خودکار را ایجاد می نماید. در یک دید وسیع داده های XBRL  از جمله داده های الکترونیکی هستند . تحقیقات قبلی نشان داده اند که تغییرات شفافیت افشای مالی الکترونیکی  ( شبکه ای ) روند تصمیم گیری سرمایه گذاران را تحت تأثیر قرار می دهد(همان منبع ،ص2)⁵ . XBRL می تواند برای انتقال اطلاعات درون سازمانی یا شبکه ای توافقی و مشترک از سازمان ها نیز بکار گرفته شود . به طور خلاصه ، XBRL می تواند مبادله اطلاعات را از طریق هر رسانه دیجیتالی در گزارش دهی داخلی و خارجی تسهیل نماید ، زنجیره های تأمین اطلاعات بین و درون سازمانی را بهبود بخشد و به طور بالقوه یکپارچگی و هماهنگی های مورد نیاز کسب و کار الکترونیکی را ارتقاء دهد (سهرابی و خانلری،1388،ص80)⁶.

 با توجه به مزایای ذکر شده ، لزوم بکارگیری این فن آوری در سازمانها و شرکتهای ایرانی به خوبی احساس می شود . با این حال اگرچه آگاهی و دانش اولیه در مورد مزایا و اهمیت این فن آوری در کشور بوجود آمده است لیکن شواهد نشان از عدم کفایت آن دارد و لذا همچنان نحوه پیاده سازی و ریسک های اجرایی آن در هاله ای از ابهام قرار دارد . در این پژوهش سعی شده است تا عواملی که بر عدم استفاده شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران از  این فن آوری تأثیرگذارند شناسایی شوند تا تصمیم گیرندگان و مجریان این طرح در سازمان ها بتوانند این تغییر سازمانی را با دانش بیشتری مدیریت کنند .