پایان نامه رابطه همسویی استراتژیک (محیط، اولویت رقابتی، ساختار) و عملکرد سازمان

چکیده

مطالعه شرکت ها بیانگر آن است که با توجه به تغییرات زیاد محیط کسب و کار، شرکت های موفق علاوه بر اینکه از رقبای خود بهتر کار می کنند، با تغییرات محیطی خود نیز سازگارترند و در مواجهه با محیط متغیر، برنامه ریزی لازم را دارند. به گونه ای که توجه به مشخصه های محیطی کسب و کار در انتخاب ساختارها و استراتژی های سازمانی باعث بهبود عملکرد در شرکتها می شود.

در این پایان نامه رابطه بین همسویی مشخصه های محیطی کسب و کار، اولویت های رقابتی و ساختار زنجیره تامین با عملکرد کسب و کار در شرکت های قطعه ساز خودروی شهرک های صنعتی استان سمنان مورد ارزیابی قرار گرفته است. بر اساس ادبیات موجود درباره مشخصه های محیطی کسب و کار، اولویت های رقابتی، ساختار زنجیره تامین و عملکرد کسب و کار، یک مدل نظری توسعه داده شد و نتایج فرضیات به صورت تجربی مورد ارزیابی قرار گرفت.

داده های این پژوهش با استفاده از پرسشنامه جمع آوری شد. کلیه شرکت های تولیدی قطعه ساز خودرو واقع در سطح استان سمنان که جمعا 213 شرکت می باشند، قلمرو تحقیق حاضر می باشد و از آنجا که آگاه ترین افراد نسبت به شرکت، مدیران ارشد می باشند، لذا پاسخ دهندگان مدیران ارشد این شرکت ها می باشند و بنابر این سطح تحلیل این پژوهش سازمان می باشد. تعداد نمونه این پژوهش 130 شرکت بوده است.

بر اساس میانگین سؤالات مطروحه در مورد عملکرد، شرکت ها به ترتیب، لیست شدند. نیمه اول شرکت ها با توجه به این لیست، شرکت های با عملکرد بالا و نیمه دوم، شرکت های با عملکرد پایین در نظر گرفته شدند. سپس همسویی بین مشخصه های محیطی کسب و کار، اولویت های رقابتی و ساختار زنجیره تامین، هم برای شرکت های با عملکرد بالا و هم برای شرکت های با عملکرد پایین آزموده شد تا فرضیه اصلی پژوهش بررسی شود. طبق فرضیه اصلی پژوهش، در شرکت های با عملکرد بالا، بین مشخصه های محیطی کسب و کار، اولویت های رقابتی و ساختار زنجیره تامین همسویی وجود دارد (وجود همسویی استراتژیک) و در شرکت های با عملکرد پایین، این همسویی استراتژیک، وجود ندارد. بررسی همسویی استراتژیک، از طریق مدل یابی معادلات ساختاری انجام شد

واژه های کلیدی: همسویی استراتژیک، اولویت های رقابتی، مدیریت زنجیره تامین، مدیریت عملکرد

بررسی رابطه همسویی مشخصه های محیطی، اولویتهای رقابتی و ساختار زنجیره تامین با عملکرد کسب و کار

ضرورت و اهمیت انجام تحقیق

در دو دهه 60 و 70 میلادی، سازمان ها برای افزایش توان رقابتی خود تلاش می کردند تا با استانداردسازی و بهبود فرآیندهای داخلی خود محصولی با کیفیت بهتر و هزینه کم تر تولید کنند. در آن زمان تفکر غالب این بود که مهندسی و طراحی قوی و نیز عملیات تولید منسجم و هماهنگ پیش نیاز دست یابی به خواسته های بازار و در نتیجه کسب سهم بیشتری از بازار است. به همین دلیل سازمان ها تمام تلاش خود را بر افزایش کارایی معطوف می کردند. در دهه 80 میلادی با افزایش تنوع در الگوهای مورد انتظار مشتریان، سازمان ها به طور فزاینده ای به افزایش انعطاف پذیری در خطوط تولید و توسعه محصولات جدید برای ارضای نیازهای مشتریان علاقه مند شدند. در دهه 90 میلادی، به همراه بهبود در فرآیندهای تولید و به کارگیری الگوهای مهندسی مجدد، مدیران بسیاری از صنایع دریافتند که برای ادامه حضور در بازار، تنها بهبود فرآیندهای داخلی و انعطاف پذیری در توانایی های شرکت کافی نیست؛ بلکه تامین کنندگان قطعات و مواد نیز باید موادی با بهترین کیفیت و کم ترین هزینه تولید کنند، و توزیع کنندگان محصولات نیز باید ارتباط نزدیکی با سیاست های توسعه بازار تولیدکننده داشته باشند. با چنین نگرشی، رویکردهای زنجیره تامین و مدیریت آن، پا به عرصه وجود نهاد.

در سال های گذشته مطالعات بسیاری روی هم ترازی بین ساختار زنجیره تامین و دیگر عوامل کلیدی، چه به صورت مفهومی و چه به صورت تجربی صورت گرفته است. قسمت عمده تحقیقات انجام شده پیرامون مدیریت زنجیره تامین، در خصوص عملیات خرده فروشی، استفاده از فناوری های نوآورانه همانند فناوری اطلاعات، تجارت الکترونیک، مهندسی مجدد فرآیندها جهت افزایش سرعت و انعطاف زنجیره تامین و سیستم پشتیبانی تصمیم گیری همانند شبیه ساز تخصیص منابع و منطق فازی که قابلیت زنجیره تامین در تخصیص منابع را مدل نموده اند بوده است. ضمنا تحقیقاتی نیز برای بیان رابطه بین ساختار سازمانی و محیط سازمان انجام شده است. هرچند پشتیبانی تئوری از مدل ارتباطی مشخصه های محیطی کسب و کار، اولویت رقابتی، ساختار زنجیره تامین و عملکرد کسب و کار شرکت انجام شده است، اما تحقیقی با بررسی جامع همه عوامل ذکر شده و نیز بررسی تجربی آن انجام نشده است؛ و این یک شکاف در تحقیقات صورت گرفته می باشد.

بنابراین پژوهش حاضر درصدد آن است تا با بررسی همه این عوامل در کنار یکدیگر، این شکاف را پر نماید. با توجه به افزایش تغییرات محیطی در سال های گذشته و تعطیلی تعدادی از شرکت های جامعه مورد مطالعه به دلیل عدم توجه به محیط کسب و کار و نیاز مشتریان به مقوله هایی مانند کیفیت و هزینه در زمان کمتر، شرکت های قطعه ساز خودرو در شرکت شهرک های صنعتی سمنان جهت حفظ بقا و داشتن عملکرد بهتر نسبت به رقبای خود باید با یکسو کردن محیط کسب و کار، اولویت های رقابتی و ساختار زنجیره تامین (همسویی استراتژیک) به عملکرد بهتری دست یابند.

تعاریف متغیرهای پژوهش

مشخصه های محیطی کسب و کار

وارد و دیگران (1996) پیشنهاد می کنند که در تمام تحقیقات پیرامون مدیریت استراتژیک و مدیریت عملیات، عوامل محیطی بایستی در نظر گرفته شوند. به طور کلی، محیط کسب و کار متشکل از هزاران نیرویی که در کوتاه مدت، فراتر از کنترل مدیریت است بوده و در نتیجه تهدید و همچنین فرصت هایی را برای شرکت ها ایجاد می کند.

پژوهش چهار بعد را برای محیط درنظر گرفته است: میزان پویایی، پیچیدگی، تنوع، و حمایت (که به صورت خصومت مورد ارزیابی قرار می گیرد.)، که این ابعاد با توجه به تصمیم گیری استراتژیک، مهم ترین ابعاد مشخصه های محیطی می باشند و توسط طیف 5 گزینه ای مورد سنجش قرار گرفته اند

اولویت های رقابتی

اصطلاح اولویت های رقابتی به طور گسترده ای برای توصیف انتخاب قابلیت رقابتی شرکت ها مورد استفاده قرار گرفته است. شرکت هایی که بر هزینه به عنوان یک اولویت رقابتی تاکید دارند، بر کاهش هزینه های تولید، افزایش بهره وری، به حداکثر رساندن استفاده از ظرفیت و کاهش موجودی انبار تمرکز دارند.

در پژوهش حاضر توسط مقیاس های پنچ گزینه ای چهار اولویت رقابتی هزینه ،کیفیت ، زمان ، انعطاف پذیری به عنوان عوامل حساس موفقیت (CSF) مود سنجش قرار گرفته اند.

ساختار زنجیره تامین

زنجیره تامین در صورت مدیریت فعالانه و یا عدم مدیریت فعالانه شرکت وجود دارد. در واقع، ساختار زنجیره تامین، ماهیت فعالیت های زنجیره تامین، کارایی و اثربخشی زنجیره تامین و رابطه با دیگر اعضای زنجیره تامین را تحت تاثیر قرار می دهد. بر پایه پژوهش ها، تحقیق پیرامون ساختار زنجیره تامین به طور گسترده ای به تحقیق در ساختار و طراحی سازمان وابسته است.

این پژوهش سه نوع ساختار را برای زنجیره تامین تعریف می نماید: ناب، چابک و ترکیبی. این طبقه بندی، وضعیت کلی ساختار زنجیره تامین را توصیف می کند و با مطالعات جریان اصلی در نوع شناسی و ویژگی های زنجیره تامین نیز سازگار است.

عملکرد کسب و کار

سیستم ارزیابی عملکرد با الگوی مناسب به انعطاف پذیری برنامه ها و اهداف و ماموریت سازمان ها در محیط پویای امروزی کمک قابل توجهی می نماید. ارزیابی و اندازه گیری عملکرد و توسعه آن به فرهنگ سازی و ارتقاء فرهنگ سازمانی نیاز دارد. عوامل متعددی جهت اندازه گیری عملکرد کسب و کار در تحقیقات آمده است، همانند ROI، ROS و ... که همگی بر اهمیت محیط کسب و کار، تصمیمات استراتژیک و زنجیره تامین روی عملکرد کسب و کار تاکید دارند.

بر اساس تحقیقات گذشته، در این پژوهش، عملکرد کسب و کار با استفاده از ادراک مخاطب از عملکرد و در طیف پنج گزینه ای اندازه گیری می شود.